Schone straten, een gezonde en veilige leefomgeving en een duurzame aanpak. Dat is belangrijk in Zwolle.  We streven naar een circulaire economie en het tegengaan van plastic soep krijgt steeds meer maatschappelijke aandacht. Beleid en wetgeving zijn daardoor in beweging. Dit leidt tot veel energie en aandacht voor afvalpreventie en goed scheiden van afval en grondstoffen.  

Samen met ROVA werkt de gemeente aan het voorkomen, slim inzamelen en het verwerken en hergebruiken van huishoudelijk afval. Uit het afval van vandaag ontstaan immers de grondstoffen van morgen. Maar ook inwoners dragen hun steentje bij. Zij starten een opruimacties, adopteren een afvalbak, ruimen het zwerfvuil in hun buurt op, melden zwerfvuil bij ROVA en scheiden het afval.
Wij zijn als gemeente wettelijk verantwoordelijk voor de inzameling en verwerking van het huishoudelijk afval in de gemeente. Van oorsprong was dit gericht op het bevorderen van de volksgezondheid. De afgelopen decennia is de focus steeds meer komen te liggen op duurzaamheid: van afval naar grondstof en het sluiten van de circulaire grondstofketen.

In Zwolle zijn we druk bezig met het terugdringen van de hoeveelheid restafval. Immers, hoe minder restafval, hoe beter voor het milieu. Uiteindelijk willen we naar een situatie dat er geen afval is, maar dat we het als grondstof voor nieuwe producten gebruiken. In de afgelopen vier jaar hebben de inwoners van Zwolle veel minder restafval aangeboden dan de periode daarvoor (van 239 kilo restafval per inwoner per jaar in 2012 naar 184 kilo in 2018). De prognose is dat het aantal kilo in 2019 daalt naar circa 179 kilo als gevolg van de gedeeltelijke uitrol van het faciliteren van de hoogbouw. We zijn dus op de goede weg, en willen dat graag voortzetten!

De basis voor het beleid is het in 2017 vastgestelde Gemeentelijk Grondstoffenplan 2017-2020, gericht op "Zwolle zonder afval" op de middellange termijn.  De gemeente zet in op een duurzaam gebruik van grondstoffen en een betaalbare afvalinzameling in Zwolle. Zwolle Zonder Afval bevat de volgende hoofdlijnen:

• Grondstoffenbeleid als belangrijke pijler onder het duurzaamheidsbeleid. Naast klimaatadaptatie en de energietransitie is het grondstoffenbeleid, als instrument om te komen tot een circulaire economie, een belangrijk onderdeel van het gemeentelijk duurzaamheidsbeleid.
• Koers op vergaande reductie van de hoeveelheid restafval. Concrete doelstelling is de hoeveelheid te verbranden restafval te verminderen tot 100 kg per inwoner per jaar eind 2020. Tegelijkertijd hanteren we als uitgangspunt dat er sprake blijft van een hoog serviceniveau in de dienstverlening naar de Zwolse burgers en dat de afvalstoffenheffing niet structureel omhoog gaat. We doen dat door de uitvoering van drie sporen: eerst faciliteren en motiveren en vervolgens financieel belonen.

Een verdere verduurzaming zorgt ook voor het betaalbaar houden van de afvalinzameling. Financiële prikkels van het Rijk zoals de Afvalstoffenbelasting zorgen voor extra urgentie om de hoeveelheid restafval terug te brengen.

Er zijn echter ontwikkelingen waardoor we de doelen deels moeten bijstellen:

• De uitrol van het faciliteren van de hoogbouw is complex en vraagt veel maatwerk. Faciliteren loopt daarom door tot en met 2021. Omdat we er in het Grondstoffenplan voor hebben gekozen om te faciliteren en te motiveren voordat we overgaan tot financieel belonen, loopt de implementatie van de uitvoering van het Grondstoffenplan tot 2022. We stellen zorgvuldigheid en draagvlak boven snelheid.
• Vanwege externe ontwikkelingen (Afvalstoffenbelasting, lagere vergoeding en hogere kosten PMD), mogelijk fors hogere verbrandingskosten) staat de betaalbaarheid zwaar onder druk. Voor de langere termijn moet implementatie van het spoor Belonen ervoor zorgen dat de kosten worden beheerst. Ook nieuwe afspraken met het Afvalfonds over de inzameling en vermarkting van PMD kan een voordeel opleveren, daarover komt in 2020 meer duidelijkheid.

Met de Perspectiefnota 2021 - 2024 bekijken we de totale financiële opgave voor afval. Om de risico's op korte termijn af te dekken, storten we incidenteel € 1,0 miljoen in de voorziening afval (zie bestedingsvoorstel 32).

Zwolle zonder afval; uit het afval van vandaag ontstaan de grondstoffen van morgen, zodanig dat:

• We voldoen aan de zorgplicht voor afval en de volksgezondheid gewaarborgd blijft.
• De hoeveelheid restafval eind 2022 is gedaald tot 100 kg per inwoner per jaar.
• De scheiding van restafval en herbruikbare grondstoffen toeneemt.
• De kosten voor de Zwollenaren gemiddeld niet meer stijgen dan de inflatie: duurzamer, maar niet duurder.
• De hoeveelheid zwerfafval niet toeneemt en bij voorkeur afneemt.
• We een bijdrage leveren aan een circulaire economie in bredere zin dan de formele rol van de gemeente ten aanzien van huishoudelijk afval.

William Dogger