Kinderen en jongeren in Zwolle kunnen nu en in de toekomst meedoen. Ze groeien op in eigen kracht en in samen-kracht en zijn daardoor in staat voor zichzelf op te komen, duurzame vriendschappen op te bouwen en de regie over hun eigen leven te behouden. Ouders / verzorgers en andere volwassenen die met jeugd werken, kunnen daarin een positief voorbeeld voor kinderen en jongeren zijn.

Opgroeien en opvoeden gaat voor bijna al die kinderen en jongeren met vallen en opstaan. Dat is normaal. Dit doet zich bij elke nieuwe generatie voor. Vaak redden ze zich daarna zelf weer. Door de weerbaarheid van kinderen, jongeren en ouders / verzorgers te vergroten, kan in veel gevallen wel herhaling of verergering van problemen worden voorkomen. Nee leren zeggen, op een goede manier leren om elkaar aan te spreken, eigen grenzen stellen en rekening houden met elkaar en omgaan met tegenslagen en kritiek moet iedereen leren. Bestaansonzekerheid, een gebrekkige gezondheid of een lichamelijke of psychische beperking of andere problemen in een gezin of in de leefomgeving van kinderen en jongeren kunnen die normale ontwikkeling in de weg staan. Draagkracht en draaglast zijn dan niet in balans. Soms is meteen zware ondersteuning nodig, maar vaak kan lichte ondersteuning voor kind en / of gezin al helpen om de balans te herstellen en hen weer verder helpen.

Een geslaagde schoolloopbaan vergroot de kansen dat kinderen en jongeren nu en in de toekomst kunnen meedoen aanzienlijk. Een doorgaande leerlijn waarin voorschoolse voorzieningen, basisonderwijs, voortgezet onderwijs en beroepsonderwijs goed op elkaar aansluiten is daarom van groot belang.

Zwolle is een jonge stad. Anno 2019 wonen er 39.008 jongeren in de leeftijd tot 25 jaar (30%), waarvan 27.206 tot 18 jaar (21%). In absolute zin is het aantal jongeren tot 18 jaar ten opzichte van 2017 vrijwel gelijk gebleven. In tegenstelling tot sommige andere steden, blijft het aantal jeugdigen in Zwolle ook de komende jaren naar verwachting gelijk.

Opgroeien en opvoeden (jeugd):
In Zwolle groeit 8% van alle kinderen, zo’n 2.100 kinderen, op in een huishouden met een laag inkomen, waarvan ruim 1000 langdurig (bron: Armoedemonitor 2019). Hiermee is het aantal kinderen in minimahuishoudens gedaald en is op het niveau van 2011 gekomen. 65% van de kinderen in minimahuishoudens woont in een eenoudergezin, terwijl van alle kinderen in Zwolle 14% in een eenoudergezin woont. De aantallen kinderen in minimahuishoudens laten per wijk grote verschillen zien. In de wijken waar het aantal minimahuishoudens al hoog is (Holtenbroek, Diezerpoort en Aa-landen), wonen ook relatief veel kinderen in minimahuishoudens. In absolute zin groeien de meeste kinderen in minimahuishoudens op in de wijken Holtenbroek en Stadshagen.
Er zijn veel negatieve gevolgen verbonden aan het opgroeien en opvoeden in armoede. Kinderen ervaren dat ze niet mee kunnen doen of geen eigen kamer of minder kleding hebben dan leeftijdsgenootjes. Hun schoolprestaties worden er negatief door beïnvloed en er is een grotere kans op probleemgedrag. Hierdoor hebben ze op lange termijn meer kans op een lager opleidingsniveau, meer kans op werkloosheid en daardoor meer kans dat ook hun eigen kinderen weer in armoede opgroeien. Verder blijkt uit de onderzoeken dat armoede ook via de opvoeding een negatief effect op de ontwikkeling van het kind heeft. Het ondersteunen van kinderen in armoedesituaties (zie programma 4. Inkomen) is en blijft daarom speerpunt.

De gezondheid van verreweg de meeste kinderen en jongeren in Zwolle is goed. Dit geldt zowel voor de ervaren (fysieke) gezondheid als voor het psychosociaal welbevinden. 94% van de kinderen 4 - 12 jaar is naar de mening van ouders meestal of altijd weerbaar. Ingrijpende gebeurtenissen (bijvoorbeeld echtscheiding ouders, ernstige ziekte of overlijden gezinslid, huiselijk geweld) vormen een risico voor gezondheid en welbevinden. 45% van alle 0 - 11 jarigen krijgt daarmee te maken (bron: GGD Kindermonitor 0 - 11 jarigen, 2017 / 2018). Voor 11% geeft dit zorgen of problemen. Dit is 4% hoger dan in 2013. Bijna 90% van de jongeren van 12 jaar en ouder heeft een (zeer) goede gezondheid (bron: Emovo 2016-2017). Risico’s (7%) of zelfs verhoogd risico (4%) zijn er vooral op psychosociaal gebied. Medio 2020 komt vervolgonderzoek onder jongeren beschikbaar.

Voor het preventiebeleid zijn er specifiek de volgende speerpunten: voorkomen negatieve gevolgen van echtscheiding, kindermishandeling, middelenmisbruik, pesten, uitval uit school, omgaan met geld, mantelzorg door jongeren of je plek vinden in een nieuwe situatie (jonge statushouders). De meeste van deze opgaven worden ook in de Jongerenindex gesignaleerd. Opgroeien en opvoeden gaan voor jeugdigen en ouders die hiermee te maken krijgen niet altijd vanzelf. We bieden ouders, kinderen en jongeren daarom gericht preventieve ondersteuning op genoemde onderwerpen.

Onderwijs
In 2016 is de strategische onderwijsagenda 2016-2020 vastgesteld. Samen met de (onderwijs)partners in Zwolle en de regio zetten we in op een drietal visielijnen: 1. spelen, leren en werken, 2. maatschappelijke rol van het onderwijs, 3. vakman van de toekomst. Dit doen we bewust in een integrale benadering met andere (beleids-) terreinen en met onze partners in de stad en regio (bijvoorbeeld arbeidsmarkt en zorg).

In het huidige onderwijs kennen we harde overgangen tussen voorschoolse voorzieningen, primair onderwijs en voorgezet onderwijs. Daarnaast ook in de overgang van het voortgezet onderwijs naar het beroepsonderwijs en tussen de verschillende opleidingen in het beroepsonderwijs. Door deze ‘knippen’ kunnen jongeren op een verkeerde plek zitten, zowel wat betreft het niveau (te hoog of te laag) als opleidingsrichting. Juist de overstapmomenten zijn kwetsbare momenten en daar komt schooluitval voor. Afgelopen jaren zijn stad en Regio Zwolle zeer succesvol geweest in het terugdringen van voortijdig schoolverlaten. Hoewel dit een landelijke trend is, behoort de Regio Zwolle op dit gebied tot de koplopers. Daar mogen we trots op zijn, maar het blijft voortdurend onze aandacht vragen. Met name de aantrekkende economie heeft een aantrekkingskracht; er is meer (ongeschoold) werk en dat is een van de redenen dat het voortijdig schoolverlaten stijgt. Schooluitval concentreert zich steeds meer bij ‘kwetsbare jongeren’ en de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Een geslaagde schoolloopbaan komt voor hen niet vanzelf. Onze inzet is dan ook gericht op het versterken van de doorgaande leerlijn. Wij zien dat een geslaagde schoolloopbaan de kansen vergroot zodat kinderen en jongeren nu en in de toekomst kunnen meedoen.

De school staat letterlijk en figuurlijk in de wijk en de stad, en daarmee midden in de samenleving. Schoolgebouwen en -terreinen zijn van belang voor de wijk en deze kunnen, waar mogelijk, flexibel en duurzaam worden ingezet voor meer dan onderwijs. Hierbij kan gedacht worden aan het project Schoolspeelpleinen, integrale kindcentra, et cetera. In 2019 worden diverse renovatie en nieuwbouwprojecten voorbereid.

Daarnaast zien we dat de arbeidsmarkt meer en meer flexibel is geworden en sterk in ontwikkeling is. Nieuwe banen en mogelijkheden verdringen traditionele beroepen. Kinderen voorbereiden op deze veranderde arbeidsmarkt vraagt meer dan het ontwikkelen van cognitieve vaardigheden. Daarnaast willen we de vakmannen van de toekomst binden aan onze regio. Een goede samenwerking tussen de 4 O's (onderwijs, onderzoek, ondernemers en overheid) is daarbij cruciaal. Onze krachten zijn dan ook gebundeld in de human capital agenda.