Verslaving kent als risico dat inwoners geïsoleerd raken, er gezondheidsrisico's optreden en de participatie verminderd en er maatschappelijke uitval of overlast optreedt. Verslaving is er in allerlei vormen: alcohol, roken, drugs, gamen, enzovoort. We zetten in op het voorkomen en verminderen van verslavingsproblematiek. Het voorkomen van verslaving pakken we ook op vanuit de preventieve aanpak van een gezonde levensstijl (zie doel 1.2.1 We beschermen en bevorderen de gezondheid van onze inwoners). Vanuit programma 3 wordt ingezet op gerichte preventie (als er al sprake is van problematisch middelen gebruik) en begeleiding van langdurig verslaafden. Hierbij wordt steeds gekeken hoe iemand zo optimaal mogelijk kan blijven deelnemen aan het maatschappelijk verkeer en/of verder maatschappelijke uitval te voorkomen.

Zorgmijding kan leiden tot verergering van problematiek en maatschappelijke uitval en overlast. Er wordt actief contact gelegd met mensen in zorgwekkende situaties, die niet zelf om hulp / ondersteuning vragen, maar dit wel nodig hebben omdat (verder) maatschappelijke uitval dreigt. Na contactlegging wordt samen met betreffende persoon (of directe omgeving) in kaart gebracht welke hulp / ondersteuning nodig is en hoe dit het beste kan aansluiten op de situatie van de persoon zelf. Daar waar mogelijk wordt getracht mensen te motiveren om reguliere hulp/ondersteuning te accepteren. Zolang geen aansluiting bij reguliere hulp / ondersteuning kan worden gevonden, maar hulp/ondersteuning wel nodig is, wordt inzet vanuit bemoeizorg geboden. Bemoeizorg wordt in de Wmo (2015) niet als wettelijke taak voor gemeenten benoemd, maar is maatschappelijk en bestuurlijk wel relevant. Juist omdat hiermee vroegtijdig ingegrepen kan worden bij complexe situaties, waar reguliere hulpverlening geen grip op kan krijgen. Bemoeizorg is een belangrijk instrument om verder maatschappelijke uitval te voorkomen, waarmee tevens wordt beoogd om de inzet van zwaardere vormen van zorg (ZvW) en ondersteuning(Wmo) te voorkomen en / of te beperken.

Personen die verward gedrag vertonen worden soms niet tijdig als zodanig herkend, waardoor ondersteuning, hulp en zorg niet tijdig genoeg kan worden ingezet. Dit kan een negatieve invloed hebben op de kwaliteit van leven van deze personen zelf, maar ook die van hun directe omgeving aantasten. We hebben in Zwolle een sluitende aanpak voor mensen met verward gedrag georganiseerd, gericht op vroegtijdig signaleren, adequate ondersteuning en zorg bieden, tijdig opschalen wanneer nodig (bijvoorbeeld naar de veiligheidsketen) en het kunnen leveren van maatwerk, wat zoveel mogelijk aansluit op de leefwereld van de persoon die verward gedrag vertoont. De aanpak heeft onder andere geleid tot een 24/7 meldpunt waar professionals en inwoners zorgen over personen met verward gedrag kunnen melden, training voor professionals over het herkennen van en het omgaan met personen met verward gedrag en afspraken over vervoer van personen met verward gedrag naar beoordelingslocaties.

In 2020 treedt de Wet verplichte GGZ (WvGGZ) in werking. De WvGGZ is gericht op het leveren van verplichte zorg aan personen met een psychische stoornis die als gevolg van die stoornis gedrag vertonen dat leidt tot ernstig nadeel voor zichzelf of een ander. Gemeenten krijgen op grond van de WvGGZ nieuwe taken en verantwoordelijkheden. Het Rijk stelt middelen beschikbaar aan gemeenten om de wettelijke taken uit te voeren. Een voorstel voor implementatie van de WvGGZ inclusief een bestedingsvoorstel wordt in het najaar van 2019 aan de raad voorgelegd.

We voorkomen (verder) maatschappelijk uitval of overlast door het bieden van passende zorg en ondersteuning richting maatschappelijk herstel, zodanig dat:

• Verslavingsproblematiek wordt voorkomen en verminderd.
• Zorgmijding wordt voorkomen en verminderd.
• Personen die verward gedrag vertonen vroegtijdig in beeld zijn en er tijdig op- en afgeschaald wordt tussen sociaal domein en veiligheid, daar waar er sprake is van ernstige overlast en/of de persoon een gevaar vormt voor zichzelf en zijn directe omgeving (of hiermee dreigt).
• Verplichte zorg (GGZ) aan mensen met een psychische stoornis alleen wordt ingezet als uiterst middel (als zorg in een vrijwillig kader niet mogelijk blijkt en zorg wel nodig is, vanwege ernstig nadeel voor betrokkene of anderen).

Klaas Sloots