We streven er naar dat onze inwoners zo veel mogelijk zelfstandig wonen. Soms moeten inwoners echter een beroep doen op opvang, verblijf of beschermd wonen. Het gaat daarbij om voorzieningen als jeugdhulp met verblijf, maatschappelijke opvang, beschermd wonen (voor mensen met psychische- of psycho-sociale problematiek), opvang voor slachtoffers van huiselijk geweld en opvang van ongedocumenteerden. Deze voorzieningen zijn regionaal beschikbaar en voor de (Wmo-)onderdelen heeft de gemeente Zwolle ook een centrumgemeentelijke rol.

We streven naar een situatie waarin inwoners niet langer dan nodig gebruik hoeven te maken van deze voorzieningen. Daarvoor is een transformatie van de aanpak nodig. De regionale veranderagenda beschermd wonen - maatschappelijke opvang 2016 - 2019, de regionale visie aanpak huiselijk geweld alsmede de regionale visie op jeugdhulp 2017 - 2021 zijn daarbij belangrijke kaderstellende documenten. De ambities daarvan hangen sterk samen met het transformatiethema 3 'passend wonen met zorg', zoals opgenomen in de Zwolse transformatienota sociaal domein.  

Beschermd wonen en maatschappelijke opvang:
De gemeente Zwolle is centrumgemeente voor de regio IJssel-Vecht en Noord Veluwe voor beschermd wonen en maatschappelijke opvang (vanaf 1-1-2018 in de praktijk alleen van regio IJssel-Vecht). De voorzieningen voor beschermd wonen en maatschappelijke opvang hebben dan ook een regionale functie.  De belangrijkste beleidsopgaven zijn vastgelegd in de regionale veranderagenda beschermd wonen - maatschappelijke opvang 2016-2019.

Belangrijke opgave het komende jaar is de doorstroom te verbeteren. We constateren dat de bezetting van de voorzieningen voor beschermd wonen en maatschappelijke opvang hoog is. Bij maatschappelijke opvang betreft dat zowel de nachtopvang als de crisisopvang. Daarnaast zien we dat de doorstroom vanuit de opvang, verblijf alsmede vanuit beschermd wonen belemmerd wordt, vanwege een tekort aan adequate, zelfstandige en betaalbare woningen. Daardoor blijven mensen noodgedwongen langer in de voorzieningen voor opvang, verblijf en beschermd wonen dan noodzakelijk is. Tegelijkertijd leidt dit tot wachtlijsten als het gaat om instroom. We zetten daarom in op doorstroom door het regionaal beschikbaar stellen van voldoende adequate, betaalbare en zelfstandige woningen., Daarnaast zetten we ook in op procesverbeteringen om hiermee de uitstroom blijvend te optimaliseren.

Per 1-1-2022 is het Rijk voornemens de rijksmiddelen beschermd wonen én per 1-1-2026 voor maatschappelijk opvang te objectiveren én gelijktijdig te decentraliseren naar alle gemeenten. Afhankelijk van de uitkomsten daarvan houden wij er regionaal rekening mee dat dit zal leiden tot een verlaging van de rijksmiddelen beschermd wonen en maatschappelijke opvang voor de regio IJssel-Vecht als geheel. Het anticiperen hierop zal in de jaren 2019 en 2020 de noodzakelijke voorbereidingen vragen. Dit geldt ook voor de vormgeving van de regionale samenwerking op het terrein van beschermd wonen en maatschappelijke opvang na 1-1-2021. Alhoewel de gemeenten in de regio IJssel-Vecht hebben aangegeven regionaal te willen blijven samenwerken ten aanzien van beschermd wonen en maatschappelijke opvang zal de decentralisatie aanleiding zijn opnieuw te kijken naar optimalisatie van de inrichting van die samenwerking.

Een opgave voor de middellange termijn is de financiering van De Herberg. Deze opvangvoorziening wordt nu bekostigd door gemeentelijke subsidies en bijdragen van negen regionale woningcorporaties. Als gevolg van de nieuwe Woningwet mogen de corporaties echter uitsluitend nog bijdragen aan de huisvestingskosten van De Herberg. Financiële bijdragen aan overige kosten, zoals zorg, zijn niet langer toegestaan. Als gevolg hiervan zullen de corporaties hun financiële bijdragen na 2019 dienen te beperken tot de huisvestingskosten, waardoor vanaf 2020 een aanzienlijk tekort op de begroting van De Herberg dreigt te ontstaan. Met betrokken partners (gemeenten, corporaties, zorgaanbieders) is in 2017/2018 gewerkt aan en aantal scenario's over de toekomst van De Herberg. De gemeenten van regio IJssel-Vecht werken scenario's uit over in welke mate en op welke wijze het tekort op de begroting van De Herberg vanaf 2020 het beste kan worden opgelost.

Jeugdhulp met verblijf:
In 2016 zijn er 370 Zwolse jeugdhulptrajecten met verblijf in gezet. Dit is 11% van het totale aantal jeugdhulptrajecten in Zwolle in 2016. In 2015 was dit respectievelijk 395 en 10,6%. Bij deze vorm van jeugdhulp verblijven jeugdigen op vrijwillige of gedwongen basis, (tijdelijk) in een jeugdinstelling. Het gaat om jeugdigen met uiteenlopende problemen.

Opvang ongedocumenteerden:
In Zwolle vangen we sinds 2002 (uitgeprocedeerde) asielzoekers op die niet of nog niet kunnen terugkeren naar het land van herkomst en geen recht op opvang door het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers. De in- en uitstroom is de afgelopen vijf jaar stabiel. De beperkte instroom is vrijwel gelijk aan de beperkte uitstroom.  In de afgelopen jaren zien we een sterke toename in de behoefte aan intensieve begeleiding. Steeds meer uitgeprocedeerden in onze DATO-opvang kampen met psychosociale problematieken, hebben een verstandelijke beperking of verslaving. Dit vraagt om intensieve en vaak relatief dure vormen van ondersteuning.  

Opvang slachtoffers huiselijk geweld:
De gemeente Zwolle is centrumgemeente voor de aanpak en de opvang van slachtoffers huiselijk geweld in de regio IJsselland.